Generaal James Gavin. Bron: Vrijheidsmuseum
Vrijheidspad

16 – James Gavin

Op 17 september 1944 start operatie Market Garden. Bij Groesbeek en Overasselt landden de 82ste Airborne Divisie. Zij hebben een pittige opdracht: ze moeten de hoge grond bij Groesbeek veroveren en de bruggen over de Maas, het Maas-Waalkanaal en de Waal innemen. Dit alles moeten ze vasthouden tot het grondleger vanaf de Belgische grens het bereikt en intussen moeten ze ook nog  landingsgebieden in handen houden zodat hier in de komende dagen versterkingen moeten kunnen landen. Deze opdracht hebben zij met succes uitgevoerd, al kostte het meer tijd dan gepland. De bruggen over de Waal konden pas worden ingenomen nadat het landleger arriveerde, maar het was de 82ste Airborne Divisie die op 20 september de heldhaftige waaloversteek uitvoerde waardoor de bruggen in geallieerde handen vielen.

16 – James Gavin

80 jaar vrijheid

Generaal Gavin en Kapitein Bestebreurtje: leiderschap en dapperheid tijdens Operatie Market Garden

De 82ste Airborne Divisie staat onder leiding van generaal James Gavin. Hij was de jongste brigadegeneraal in het Amerikaanse leger, tijdens operatie Market Garden was hij nog maar 37 jaar oud. Gavin was zo ver gekomen omdat hij een geboren leider was. Hij was zeer geliefd bij zijn mannen, was erg dapper en wist dat ook in anderen te inspireren. Gavin nam altijd het liefste zelf deel aan de strijd samen met zijn eenheid en kreeg de bijnaam ‘the jumping general’ (de springende generaal’ omdat hij tijdens de Tweede Wereldoorlog vier maal met zijn parachutisteneenheid een gevecht in sprong. Tijdens operatie Market Garden had Gavin een Nederlandse kapitein als rechterhand: Arie Dirk Bestebreurtje was vrijwilliger in Britse dienst. Hij voerde een speciaal ‘Jedburgteam’ aan, dat verbinding moest leggen tussen het lokale verzet en de geallieerden. Bestebreurtje kreeg deze opdracht omdat hij Nijmegen goed kende. Hij had hier familie en had voor de oorlog meermaals de Nijmeegse Vierdaagse gelopen.

Generaal James Gavin. Bron: Vrijheidsmuseum
Generaal Gavin in 1984 tijdens de opening van het monument ter ere van de Waaloversteek. Bron: Vrijheidsmuseum

Generaal Gavin: De band met Nijmegen en zijn erfgoed van vrijheid en gelijkheid

Na de oorlog hield generaal Gavin een sterke band met Nijmegen. Toen hij terugkeerde naar de Verenigde Staten nam hij het initiatief voor een hulpactie waarbij de stad Albany (in de staat New York) de stad Nijmegen ‘adopteerde’ en met behulp van inzamelingen grote hoeveelheden steun naar Nijmegen stuurde. Het Albany Committee zamelde geld, kleding, meubels en bouwmaterialen in voor Nijmegen, met speciale aandacht voor het herstel van de universiteit. In 1947 werd Gavin benoemd tot ereburger van Nijmegen. 

In het leger was Gavin een drijvende kracht achter het beëindigen van rassenscheiding in het Amerikaanse leger en onder zijn leiding werd de 82nd Airborne de eerste geïntegreerde divisie. 

Tot zijn dood in 1990 bleef Gavin regelmatig naar Nijmegen terugkeren voor herdenkingen. Ook steunde hij de oprichting van het Bevrijdingsmuseum, nu Vrijheidsmuseum, in Groesbeek in 1987.