Jan van Hoof (rechts) met zijn broer en twee zussen, vooroorlogse foto. Bron: Vrijheidsmuseum
Vrijheidspad

18 – Jan van Hoof

Jan van Hoof werd geboren in Nijmegen in 1922. Tijdens de oorlog was hij padvinder, student en zat hij in het verzet. Jan was actief voor de Geheime Dienst Nederland. Dit was de naam van een verzetsorganisatie die inlichtingen verzamelde.

Jan had veel interesse voor de Waalbrug. Bij de bevrijding van Nederland zou deze brug over de grote rivier cruciaal zijn voor de geallieerde opmars. Het Duitse bezettingsleger had explosieven geplaatst om de brug te kunnen opblazen als deze in geallieerde handen dreigde te vallen. Zo zouden ze de opmars kunnen stoppen. 

Tijdens Operatie Market Garden was Jan veel op stap om als lid van het verzet de Geallieerden te helpen. Een familielid hoorde hem op een dag zeggen ‘de brug is veilig’. Wat bedoelde Jan? Had hij met gevaar voor eigen leven de brug beklommen vlak bij de Duitse soldaten, en de explosieven gesaboteerd?

18 – Jan van Hoof

Al snel gonsde het verhaal door de stad dat een gesneuvelde verzetsman de brug gered had. Hij had toch gezegd ‘de brug is veilig’?

80 jaar vrijheid

Het Offer van Jan en de veiligstelling van de Waalbrug

Op 19 september 1944 woedde de strijd om de stad Nijmegen nog in alle hevigheid. Jan reed als gids mee op een militair voertuig. Ter hoogte van wat nu het Joris Ivensplein is, sloeg het noodlot toe. Een voltreffer raakte zijn voertuig. Jan werd er afgeslingerd. Hij overleefde de val, maar werd gegrepen door de Duitse soldaten en doodgeschoten. Hij was 22 jaar. 

De volgende dag veroverden de geallieerden de Waalbrug. Ieder moment maakten zij zich zorgen dat de Duitse soldaten de brug zouden opblazen, maar dit gebeurde niet. De brug viel ongedeerd in Geallieerde handen. Al snel gonsde het verhaal door de stad dat een gesneuvelde verzetsman de brug gered had. Hij had toch gezegd ‘de brug is veilig’?

Het kapotgeschoten voertuig waarop Jan als gids meereed op 19 september 1944. Bron: Vrijheidsmuseum
De onderscheidingen van Jan van Hoof, te zien in het Vrijheidsmuseum. Bron: Vrijheidsmuseum

de Mythe van de Waalbrug

Had Jan de Waalbrug gered? Na de oorlog werd er uitgebreid onderzoek gedaan door het Minister van Oorlog. Vele getuigen werden gehoord. Uiteindelijk bleek dat er inderdaad iemand sabotage had gepleegd aan de explosieven van de Waalbrug, maar dat deze schade waarschijnlijk ook weer door het Duitse leger was ontdekt en hersteld. Waarschijnlijk bleef de brug uiteindelijk in tact omdat de Duitse soldaten op de brug uiteindelijk geen orders hebben gekregen om de brug op te blazen. 

Ondanks dat Jan van Hoof daarmee niet echt ‘De Redder van de Waalbrug’ was, was hij nog steeds een zeer dappere jonge verzetsman, die het leven verloor tijdens de strijd voor onze vrijheid. Hij werd postuum onderscheiden met de Militaire Willemsorde en wordt in Nijmegen op verschillende monumenten  herdacht.